Czas poświęcony na ćwiczenia podstawowych kształtów kreślonych brush penem stokrotnie się opłaci – dzięki nim będziesz pisać równe, estetyczne litery.

Aby ładnie kaligrafować pisakiem pędzelkowym (brush penem) trzeba potrenować. Pisanie od razu liter czy słów to nie najlepszy pomysł, szczególnie jeśli to Twój pierwszy kontakt z kaligrafią w ogóle. Opanowanie ośmiu podstawowych kształtów uprości naukę – pod warunkiem, że przyłożysz się do ćwiczeń. Trudno określić, ile czasu potrzeba Ci będzie do ich przyswojenia – na pewno jednak nie będzie to kilka minut. Ja ćwiczyłam przez kilka tygodni, zanim zaczęłam je kreślić swobodnie i równo. Nawet doświadczeni kaligrafowie robią sobie rozgrzewkę pisząc podstawowe pociągnięcia.

Poniżej widać moje pierwsze ćwiczenia – starałam się pisać różnymi brush penami, dużymi i małymi, z miękką i z twardą końcówką.

Jak prawidłowo trzymać brush pen?

W przeciwieństwie do klasycznej obsadki kaligraficznej, pisak pędzelkowy leży w dłoni całkiem zwyczajnie, jak pióro wieczne czy długopis. Wielu mistrzów brush calligraphy trzyma pisaki bardzo dziwnie, a mimo to tworzą piękne napisy. Jeśli jesteś w stanie bez problemu kreślić cienkie i grube linie, a dłoń Cię nie boli – nie ma powodu, aby zmieniać ułożenie palców. Jednak staraj się trzymać brush pen dość daleko od końcówki, to ułatwi kreślenie długich liter (takich jak f czy J ).

Zwróć jednak uwagę na kąt miedzy brush penem a kartką, nie może on być za duży, optymalny to mniej więcej 45°. Im bardziej pionowo będziesz trzymać pisak, tym trudniej Ci będzie uzyskać zmienną (raz cienką, raz grubą) linię. Kiedy wybierzesz sposób i kąt trzymania, nie zmieniaj ich w trakcie pisania! Staraj się poruszać swobodnie całym ramieniem, nie ściskać kurczowo pisaka i nie pracować tylko nadgarstkiem. Ćwicz powoli, ze skupieniem, bardziej się koncentrując na prawidłowych ruchach, niż na efektach. Linie nie od razu muszą być perfekcyjne, chodzi o wypracowanie dobrych nawyków, które będą procentowały w przyszłości. 

 Trzymanie brush penów pod odpowiednim kątem dotyczy przede wszystkim pisaków z końcówką nylonową. Te z prawdziwymi włoskami można trzymać bardziej pionowo. Przetestuj, jak Ci wygodniej. Informacje o rodzajach końcówek brush penów znajdziesz w innym artykule.

  Technika „oszukanego” brush letteringu flamastrami z grubą końcówką jest inna. Ponieważ końcówka ta jest twarda, zmienną linię uzyskuje się zmieniając kąt w trakcie pisania.

Jak budować litery w kaligrafii pędzelkowej

Dzięki ośmiu bazowym kształtom skonstruujesz prawie wszystkie litery. Pamiętaj, że linie prowadzone do góry są cienkie (brush pen sunie po kartce lekko, muska ją czubkiem końcówki), a do dołu grube (przyciskasz końcówkę brush pena do kartki bokiem). Im więcej czasu poświęcisz na ćwiczenia, tym swobodniej będziesz w przyszłości pisać. 

Po co te pojedyncze kształty, skoro można od razu pisać litery — spytasz. Zapisywanie nimi kartek jest strasznie nudne — powiesz. Otóż litery (a potem słowa) w kaligrafii buduje się inaczej, niż w codziennym pisaniu. Składają się właśnie z takich oddzielnych pociągnięć, po narysowaniu których odrywa się stalówkę czy pisak od kartki. Tak to już jest i nie da się tego obejść na skróty (w każdym razie na początku, zanim nie nabierzesz wprawy – później być może będziesz łamać reguły). 😉

Kształty podstawowe w brush letteringu

W opisach kresek używam pojęć z anatomii pisma – zanim przeczytasz, zerknij do posta na ten temat. Nazwy elementów konstrukcyjnych tłumaczyłam z angielskiego, używam także polskiej terminologii tradycyjnej.

1. łącznik/rzutowa (the entrance/exit stroke): biegnie cienkim, lekkim łukiem do góry od linii bazowej do środkowej. Wykorzystuje się go do budowania wielu małych liter (minuskułów) i do łączenia liter.
2. łuk górny/laska u góry zaginana (the overturn stroke): zaczyna się od linii bazowej, biegnąc cienko ku górze do linii środkowej, a następnie łukowato w dół (już grubą kreską). Rysując ten łuk, uczysz się stopniowego przejścia od kreski cienkiej do grubej. Wykorzystuje się go do konstruowania liter m i n.
3. łuk dolny/laska u dołu zaginana (the underturn stroke): kreślimy podobnie jak poprzedni, tylko odwrotnie, czyli zaczynając od grubej kreski w dół, biegnącej od linii środkowej do bazowej, a następnie łukowato do góry (już cienką kreską). Przejście od grubej do cienkiej kreski zacznij tuż przed dotknięciem przez łuk linii bazowej. Łuk taki wykorzystuje się do konstruowania liter u, a, w, t i d (w przypadku dwóch ostatnich, kreska biegnie od linii górnej, poprzez bazową ku środkowej).
4. fala/wężyk (the compound curve): połączenie łuku do dołu i łuku do góry. Zaczyna się od cienkiej linii do góry, łukowato przechodzi w grubą, a potem znowu w cienką. Przydaje się do tworzenia takich liter jak h, m, n, v, x i y.
5. owal (the oval): owalne kółko, które zaczynamy od cienkiej kreski pod linią środkową, przechodzimy w dół grubą kreską i kończymy znowu cienką do góry. Owal przydaje się do konstruowania liter takich jak a, d, g, o i q.
6. pętelka górna/kluczka górna (the ascending stem loop): prowadzimy cienką linię zaczynając powyżej linii środkowej, ruchem przeciwnym do wskazówek zegara wędrujemy do góry ku linii górnej, a następnie w dół (już grubą kreską). Kształt ten przypomina literę f i służy do tworzenia właśnie tej litery, a także k, h, b i l (w przypadku dwóch ostatnich, przechodzi w dolnej części w łuk).
7. pętelka dolna/kluczka dolna (the descending stem loop): prowadzimy ją od linii środkowej w dół (grubą kreską), poprzez linię bazową, by pod linią dolną przeszła w kreskę cienką. Tuż pod linią bazową tworzymy pętelkę. Kształt ten przypomina literę j i służy do pisania właśnie tej litery, a także g i y.
8. gruba kreska w dół/laska (the full pressure stroke): pojedyncza gruba kreska w dół, sięgająca od linii górnej do dolnej. Rysujemy ją jednym gestem. Wykorzystuje się ją do konstruowania litery p i nie wszystkie źródła zaliczają ją do elementów konstrukcyjnych.
   

Łączenie kresek w litery

Po opanowaniu kresek, można z nich budować litery. Bardzo polecam robienie tego na początku dwoma kolorami brush penów. Dzięki temu trikowi konstruuje się litery łatwiej, ale też i wolniej, a więc bardziej świadomie. Najlepiej zacząć od łączenia dwóch kresek (np.  łącznik + kluczka dolna), potem łączyć po trzy (np. łącznik + kluczka górna + wężyk), a potem przećwiczyć każdą literę po kolei.

 Zwróć uwagę na b, o, w i v – wszystkie te litery łączą się z kolejną literą pomniejszonym łukiem dolnym (może przybrać formę zakręconego „ogonka”).

Zajrzyj koniecznie do posta, w którym dokładniej pokazuję budowanie liter z elementów bazowych.

Litery tworzone inaczej

Kilka liter buduje się z kresek podobnych, ale innych niż osiem bazowych. Są to: c (niepełny owal), e, q (owal i lustrzane odbicie kluczki dolnej), r, z. Wiele osób pisze również literę p nie korzystając z laski.

Na zdjęciu napisałam je na pomarańczowo.

Mam nadzieję, że ten post pomoże Ci zacząć kaligrafowanie brush penem. Jeśli masz jakieś pytania, daj znać w komentarzu! Wszystkie artykuły o brush letteringu znajdziesz w tym wpisie.